Olopota yIigwanahangano yi nasha nEhumokomeho lyOmuntu momumvo 2019 otayi ti opu na sha sha puka muuyuni wonena. Olopota ndjika yomapandja 366 otayi popi nkene uuyuni wakanena wa tya shi na sha noluhepo osho wo okwaaha thike pamwe miinima yonkalathano miilongo yuuyuni osho wo pokati kiilongo nopokati wo komanenevi.

Olopota otayi thamuna mo nkene uuyuni wonena wu li, uuyuni moka aantu yamwe taya si molwomikithi dheetithwa kokulya iikulya oyindji omanga yamwe taya si molwomikithi dhe etithwa kondjala.

Mpaka otapu landula oshinyolwa sha zi mefalomo lyolopota ndjika yonuumvo sha nyolwa kutate Achim Steiner ngoka oye omukuluntuwiliki gwoUnited Nations Development Programme:

“Uupyakadhi wu li miilongo yuuyuni waantu taya ningi omahololomadhiladhilo osho oshinima tashi ulike kutya opu na sha shoka itashi longo nawa muuyuni. Iinima ya yoolokathana otayi undulile aantu momapandaanda ya ka holole omaiyuvo gawo: ngaashi oondando dhuutekete womashina gokolutenda, oondando dhomahooli, aantu taya kondjele emanguluko lyopapolitika noshotuu.

Oshinima tashi manga kumwe iinima ayihe osho euvo nayi lyaantu molwa okwaaha thike pamwe moshigwana. Opo tu uveni ko nkene uupyakadhi mbuka tawu vulu oku kandulwa po otu neni oku tala kiinima oyindji ngaashi olopota ndjika tayi kambadhala oku shi ninga.

Olundji ohaku talika ashike kutya okwaaha thike pamwe oshi na ko nasha owala niiyemo yopaliko, shoka sha zi moku dhiladhila kwaantu kutya oshimaliwa osho owala oshinima sha simana monkalamwenyo.

Ihe nonando aantu otaya ningi omahololodhiladhilo molwashoka ya hala oku kaleka po uuthilinga moondjato dhawo, onzo yuupyakadhi oyo oonkondo: aantu aashona moshigwana oyo ye na oonkondo, yo oyendji kaye na oonkondo dha sha.

Ngaashi olopota tayi ti, shampa twa ndopa oku kandula po omainda nomikundu ndhino otashi ka ningitha opo aantu mboka ye na oonkondo ya gwedhe ko koonkondo dhawo yo mboka ye na nale taya gwedha ko komaliko omanga oyendji yaa na sha.

Shoka tu weteni nena osho oshizemo shokwaaha thika pamwe kwaantu moshigwana nomuuyuni. Ngaashi naanaa okwaaha thika pamwe haku tameke pevalo, notaku tula po nkene okanona ta ka ka putukila moluhepo, ano oonkambadhala dhoku hulitha po okwaaha thika pamwe moshigwana osho tashi landula onkalamwenyo yomuntu…”

Methano: Oye tate Achim Steiner