Okahokololoyolithipukululi
kuMartin Negumbo //
Omusamane Hitende yaNandenaapopye okwa li a hokana ontana yaandjaMakoko, omufuko omwaanawa tonyengwa, noya li ye holathane noonkondo.
Yemwene Hitende okwa li ha longele koSouth Afrika, a kala ko omimvo odhindji nokwa zi ko a hokane owala muAguste gwo2019, e ta shuna ishewe kiilonga.
MuDesemba okwali a pewa efudho a kale po sigo muJanuali oshoka opo owala a hokana. Okwa kala nduno pegumbo pOmaalala taya longo mepya lyawo nefolo gwe oshoka omvula oya loka nawa.
Molwashoka mandala okwa kala ethimbo ele kOkapa nokwali a shuna ko meendelelo konima yohango efolo gwe okwa li shili a nyanyukwa noonkondo. Ihe ka li a hala mwene a shune we kiilonga ye hoka oshoka okokule; omuntu okwa ti ota ka kala he ya po ashike lumwe nenge lwaali momvula.
Okwa kongo ondunge opo omusamane kaashune we.
Esiku omusamane gwe ta yi kokapale koondhila kaNdangwa opo a shune ketemo lye kOkapa, mbala mbala konima yokutelekela omusamane gwe onguta efolo okwa ti: “Tate ondjila nayi kale ombwaanawa, e tamu ka thika nawa.”
“Eewa muholike gwandje,” Hitende ta yamukula. “Te ka kala ndeku yuulukwa iye nayi ntowele.”
“Ndele oho kala ko oh,” efolo tayi mo ishewe ti imemeha.
“Iilonga m’ntu gwandje. Iilumbu kayi hole ku etha ndje. Ongame folomana. Kuwete sho haya futu ndje nawa?”
“Eewa ano. Ihe onda adhika ngaa ndeku longekidhila po uunima mbu. Pamwe oto ka nyengwa konkalo shaashi otu ili kokule muholike.”
Omukadhi okwa pe Hitende ookondoma omilongo ndatu. Hitende okwa taamba nenyanyu oongumi dhoku igamena. Okwe ipopile momwenyo ta ti, “Nani efolo lyandje oku lile ndje po.”
Ihe manga Hitende ina popya sha omukadhi okwa yi mo meendelelo. “Oi, te ti tate, onda fa nani ndeku pa odhindji. Pendje po ngaa utano pamwe nangame onkalo otayi ka nyenga ndje…”
Iihuna nani. Hitende okwa mana mo omeho a tala omukadhi.
“Eeno tate, ngaashi ngaa ngoye to ka nyengwa nangame ngiika ote nyengwa wo.”
Hitende ina hala okudhi uva ndhono. Shila kOkapa oko owala ita yi we. Ita gandja nando okampito okashona opo mwishishi gwe a nyengwe konkalo. Ota kongo iilonga mOndangwa.
Omusamane okwa tameke ta pakulula ookotha dhe. Okwa kala megumbo. Aniwa ota ka konga iilonga kOndangwa, nokOshakati.
Oshilongwa: iilonga nando otayi futu nawa kokule ihaku tungu egumbo.
